بتن نوعی مصالح ساخت و ساز است که در شرایط محیطی خاص و معمولا از ترکیب آب ، سیمان و شن و ماسه به وجود می آید. استفاده از بتن در ساخت و سازهای عظیم به زمان رومیان باستان برمی گردد که از جمله این بناها می توان از کلوسیوم (Colosseum) شهر رم و گنبد پانتئون (Pantheon) نام برد، که هر کدام گواه بر دوام بالای این محصول می باشند. با پیشرفت تکنولوژی، شناخت بتن و کاربرهای آن رشد چشمگیری داشته به طوری که امروزه بتن یکی از پرکاربرد ترین مصالح ساخته ی دست بشر است که در ساخت انواع سازه ها از قبیل ساختمان، سد، پل، تونل و حتی در صنعت راه سازی مورد استفاده قرار می گیرد. بتن انواع مختلفی دارد که هر کدام با توجه به نوع کاربرد، دوام مورد نیاز و نحوه ترکیبات تولید میشوند.
بتن غوطه ای
ترکیب بتن غوطه ای به طور معمول شامل 70% بتن و 30% سنگ (لاشه مرغوب یا قلوه سنگ) می باشد و طبق کاربرد به دو دسته تقسیم می شود:
محوطه سازی: عیار آن 200 و یا 250 می باشد و جهت پر کردن محل های گود برداری شده، چاله ها، کانال ها و همچنین هموارسازی پیاده روها و سطوح کاربرد دارد.
مگر: در زبان فرانسوی کلمه مگر (Maigre) به معنای “لاغر” می باشد. این بتن که عیار آن 150 می باشد به دلیل مقدار کم سیمان در ترکیب خود لاغر نامیده می شود. در واقع بتن مگر بستر مناسبی است که در زیر سایر انواع بتن کاربرد دارد و می توان ضرورت استفاده از آن را به دو دسته کلی تقسیم کرد:
1. ایجاد یک لایه محافظ بین بتن اصلی و زمین جهت جلوگیری از تماس مستقیم و جذب نشدن آب بتن فونداسیون توسط خاک.
2. ایجاد سطحی صاف و تراز در مناطق ناهموار
بتن سازه ای
نوع خاصی از بتن است که قابلیت بالایی در تحمل بار داشته و قسمت اساسی یک سازه را تشکیل می دهد. بتن سازه ای دارای رده بندی مقاومتی بوده که توجه به آن نسبت به نوع سازه الزامی است؛ چرا که انتخاب رده مناسب به معنای تضمین مقاومت پروژه و انتخاب اشتباه منجر به ترک، تکه تکه شدن و یا فرو ریختن پروژه می شود. رده بتن را 28 روز پس از ریخته شدن توسط مقاومت آن در مقابل شکستن تحت فشار تعیین میکنند و بر اساس مگاپاسکال (MPa) اندازه گیری می شود. هرچه این میزان بالاتر باشد، مقاومت بتن بیشتر است.
انواع رده های مقاومتی:
C20, C25, C30, C35, C40, C45, C50
بتن پلیمری
از بتن پلیمری میتوان در ساخت و سازهای جدید و نماهای داخلی و خارجی، و همچنین ترمیم تخریب های موجود در سازه ها بهره برد. این بتن با رزین های پلیمری ترکیب شده و از طریق واکنش های شیمیایی، خواص پلیمر از جمله وزن پایین، استحکام زیاد و مقاومت در برابر شرایط آب وهوایی را به دست می آورد. بتن های پلیمری به علت سازگاری با شرایط محیطی به سرعت سخت و مستحکم می شوند.
بتن غلتکی
بتن غلطکی (RCC) بتنی با اسلامپ صفر است که در سازه های عظیم مانند سدها به کار رفته و جهت اجرای آن به ماشین آلات راه سازی و غلتک ها نیاز است. هزینه کم و دوام بالا در برابر تغییرات جوی این بتن را مورد توجه کشورهای توسعه یافته قرار داده و از طرفی با توجه به قیمت بالای مشتقات نفتی، دوام اندک و مضرات زیست محیطی جبران ناپذیر آن ها، رویه بتنی (RCCP) جایگزین مناسبی برای آسفالت به شمار میرود.
بتن خود تراکم
این نوع بتن از گروه بتن های با عملکرد بالا میباشد که در تمامی مراحل یکنواخت بوده و به محض ریخته شدن به راحتی و بدون نیاز به ویبره فضای قالب را پر می کند؛ در نتیجه آرماتورهای موجود در قالب را، هرچند با شبکه بندی فشرده، به کمک جریان روان خود میپوشاند. عدم ایجاد آلودگی صوتی به علت استفاده نکردن از ویبراتور باعث شده تا از این بتن در اجرای پروژه های بتنی در شهرها و محیط های پر رفت و آمد استقبال شود.
بتن نمایان (اکسپوز)
از این بتن به عنوان سطح نهایی کار استفاده شده که از جمله کاربردهای آن میتوان به پل ها و نمای خارجی بعضی ساختمان ها اشاره کرد. مزایای برجسته بتن اکسپوز قابلیت تولید در ابعاد متنوع و امکان اجرا در همه فصل ها می باشد. در اجرای این نوع بتن سطح کار و نمای ظاهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ از این رو به منظور جلوگیری از اختلالات اجرایی و ظاهر نامناسب، توجه به کیفیت قالب ها و دیگر نکات اجرایی ضروری می باشد.
بتن آب بند
بتن آب بند به بتنی گفته می شود که در آن نفوذ پزیری آب به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. این نوع بتن در مخازن، حوضچه ها و استخرها کاربرد دارد که به منظور داشتن اجرایی بی عیب و نقص شناخت دقیق مواد آب بند، مشخصات و ویژگی های پروژه و توجه به شرایط محیطی و جوی ضروری است. با استفاده از این بتن از جریان آب به داخل یا خارج از سازه جلوگیری شده و دیگر نیازی به نصب زمان بر و پیچیده خطوط اتصال (یا درز، یا لولا…) نمی باشد.